Suachobe

Explore

THỰC ĐƠN DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI BÀ BẦU SUỐT 9 THÁNG MANG THAI
THỰC ĐƠN DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI BÀ BẦU SUỐT 9 THÁNG MANG THAI

Dinh dưỡng đối với mẹ bầu như thế nào hỗ trợ thai nhi phát triển đầy đủ; chế độ ăn của mẹ bầu 3 tháng đầu, 3 tháng giữa và 3 tháng cuối có gì khác biệt; nên ăn gì/không nên ăn gì khi mang thai,… là những câu hỏi của không ít bà bầu, dù làm mẹ lần đầu hay đã qua “tập 2”, “tập 3”. Hãy cùng khám phá những thông tin hữu ích trong bài viết dưới đây để chuẩn bị cho một thời gian mang thai như ý nhé!

1. Nguyên tắc dinh dưỡng thai phụ không được quên

Lúc có bầu, nhu cầu năng lượng và những chất dinh dưỡng của mẹ đều cao hơn so với mức thông thường nhằm phát triển các cơ quan của cơ thể để thích ứng với quá trình mang thai và nuôi dưỡng thai nhi khỏe mạnh. Để xây dựng một chế độ dinh dưỡng khoa học, mẹ cần chú ý những nguyên tắc cơ bản sau:

1.1. Cân đối nhóm dưỡng chất

Chế độ dinh dưỡng của bà bầu cần đẩy đủ 4 nhóm chất cần thiết:

● Chất bột đường (carbohydrate);

● Chất đạm (protein);

● Chất béo (lipid);

● Các loại vitamin, chất xơ cũng như khoáng chất.

Tuy vậy, việc xây dựng thực đơn cân bằng những nhóm chất rất quan trọng để tránh không đủ năng lượng gây suy dinh dưỡng thai nhi hay dư năng lượng khiến mẹ tăng ký quá mức.

Trong thai kỳ, mẹ bầu lên trung bình khoảng từ 9 – 12 kg, trong đó ba tháng đầu thai kỳ nên tăng từ 300 gram đến 1 kg, sau đó hằng tuần sẽ tăng khoảng 300 gram trong ba tháng tiếp theo và tam cá huyệt thứ 3.

Đối với các mẹ bầu mang thai đôi, chỉ số cân nặng cần tăng cao hơn và bác sĩ sẽ cho ra các khuyến cáo tốc độ lên cân khác nhau.

“Lên quá nhiều hoặc quá ít cũng là vấn đề làm nhiều mẹ bầu lo lắng tuy nhiên thay vì tập trung vào cân nặng, mẹ hãy ăn đa dạng thực phẩm, sinh hoạt hợp lý và giữ tinh thần ổn định, thoải mái” – PGS.TS.BS Lưu Thị Hồng nhấn mạnh.

1.2. Nạp đầy đủ vitamin và khoáng chất

Để thai nhi tăng trưởng và phát triển khoẻ mạnh, việc đảm bảo dinh dưỡng thai kỳ khoa học và lành mạnh vô cùng quan trọng, trong đó việc bổ sung vitamin và khoáng chất cho thai phụ là điều đầu tiên ngăn chặn tình trạng thiếu hụt vi chất do nhu cầu dinh dưỡng lên cao trong suốt thời gian mang thai và đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ lẫn thai nhi.

● Acid Folic

Lúc chuẩn bị có thai hoặc vừa biết mang thai, bà bầu nên bổ sung acid folic giúp ngăn ngừa những dị tật ống thần kinh cho bé. Việc nạp thêm viên uống acid folic có thể diễn ra tới hết 3 tháng đầu thai kỳ. Thêm vào đó, thực đơn hàng ngày cần bổ sung các món ăn chứa nhiều acid folic ví dụ như bông cải xanh, rau chân vịt, sữa và các chế phẩm từ sữa, ngũ cốc thô, trái bơ…

● Canxi

Canxi không những hỗ trợ xương chắc khỏe mà còn trợ giúp hệ thống tuần hoàn, cơ bắp và thần kinh của bà bầu và trẻ hoạt động bình thường. Do đó, mẹ bầu cần chú ý bổ sung 1.200 miligam canxi mỗi ngày. Những thực phẩm nhiều canxi có: sữa, súp lơ xanh, cải xoăn, nước ép hoa quả, ngũ cốc…

⁠

Mang lại đủ nhu cầu canxi trong thời kỳ mang thai hỗ trợ củng cố xương cho mẹ và xây dựng hệ xương chắc khỏe cho trẻ

● Vitamin D

Mẹ bầu hãy bổ sung các thực phẩm như cá hồi, sữa, nước cam… để tăng cường vitamin D cho chính người mẹ và hỗ trợ cho sự phát triển xương của em bé. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra là nếu mẹ không đủ vitamin D sẽ rất dễ dẫn đến tiền sản giật.

● Protein

Protein cần thiết cho sự phát triển những mô và cơ quan của em bé, nhất là là bộ não; đồng thời giúp phát triển mô vú và tử cung của bà bầu trong thời gian mang thai. Nó thậm chí còn giữ một vai trò quan trọng hỗ trợ tăng nguồn cung cấp máu cho thai nhi. Thịt nạc, thịt gia cầm, cá và trứng là các nguồn mang đến protein tuyệt vời. Thêm vào đó, mẹ bầu cũng có thể lựa chọn những loại hạt, đậu, chế phẩm từ đậu nành nhằm nạp thêm protein trong suốt thời gian mang thai, chắc chắn cho sự phát triển bình thường của thai nhi.

● Sắt

Trong thai kỳ, thể tích máu của mẹ bầu tăng 50% để tăng lượng máu nuôi dưỡng bào thai. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần mang đến 1000 mg sắt/ngày nhằm tăng lượng máu của mẹ, cung cấp đủ máu cho thai nhi và bù lại lượng máu mất khi sinh.

Ở nước ta, theo tổng điều tra dinh dưỡng 2009 – 2010, tỷ lệ thiếu máu ở phụ nữ có thai là 36,5%, cao nhất ở vùng núi phía Bắc và ven biển Nam Trung Bộ lên đến 56%, 71,8% thiếu máu ở mẹ bầu là do nguyên nhân thiếu sắt. Mẹ bầu cần bổ sung sắt qua những loại thực phẩm như thịt đỏ, trứng, rau muống, củ dền… và uống thêm nước hoa quả chứa nhiều vitamin C để tăng cường hấp thu chất sắt.

1.3. Chế độ vận động

Ngoài chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu, tập thể dục cũng là một phương thức quan trọng tăng cường sức khỏe cho chị em trong quá trình mang thai, tuy nhiên cần lưu ý về thời lượng tập và hạn chế những động tác quá mạnh. Theo nhiều nghiên cứu y khoa, tập thể dục hỗ trợ mẹ và thai nhi khỏe mạnh, chống lại các bệnh như cảm lạnh…; đồng thời “vượt cạn” dễ dàng hơn và sinh con khỏe mạnh. Mẹ bầu có thể thực hiện những bài tập nhẹ nhàng và đi bộ từ 15 đến 20 phút/ngày tùy vào tình trạng sức khỏe của bản thân.

⁠

Tập thể dục đúng cách giúp mẹ bầu khỏe mạnh và thai nhi phát triển tốt

1.4. thức ăn cần tránh

Trong mỗi thời gian phát triển của bào thai, mẹ bầu cần có một chế độ ăn uống phù hợp nhằm thai nhi phát triển tối ưu. Tuy nhiên dù ở 3 tháng đầu, 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối, khẩu phần ăn của mẹ phải tránh các loại thực phẩm, thức uống sau:

● Rượu

Một hậu quả nghiêm trọng của việc sử dụng rượu, bia khi có bầu là gây ra hội chứng rối loạn vì nhiễm độc rượu bào thai (Fetal alcohol spectrum disorders – FASD). Đây là căn bệnh dẫn tới hệ lụy cả đời, khiến thai nhi kém phát triển (ngay từ trong bụng mẹ, khi sinh ra, hay cả hai), những đặc điểm trên khuôn mặt khác thường, dị tật tim và tổn thương hệ thần kinh trung ương. các em bé bị mắc hội chứng FASD cũng có thể sở hữu đầu và não nhỏ bất thường, những dị tật bẩm sinh khác, đặc biệt là tim và cột sống.

● Cá có hàm lượng thủy ngân cao

Những loại hải sản ví dụ như cá kiếm, cá mập, cá thu, cá mòi, cá nhám da cam và cá ngói có hàm lượng metyl thủy ngân cao, có khả năng đi qua nhau thai và gây hại tới não, thận và hệ thần kinh đang phát triển của em bé.

● Cá, thịt, trứng sống hoặc chưa nấu chín

Các món ăn sống đều có nguy cơ bị nhiễm khuẩn, ẩn chứa nguy cơ dẫn đến một số bệnh nhiễm trùng và dẫn đến sinh non, hư thai, thai chết lưu và các vấn đề sức khỏe trầm trọng khác đối với mẹ bầu. Dùng thịt chưa nấu kỹ cũng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Vi khuẩn có khả năng đe dọa sức khỏe của thai nhi, có thể dẫn tới thai chết lưu hay các bệnh thần kinh nghiêm trọng, gồm cả khuyết tật trí tuệ, mù lòa và động kinh.

● Caffeine

Caffeine được tìm thấy trong cà phê, trà, nước ngọt và ca cao. Lượng caffeine lớn trong thai kỳ đã được chứng minh là làm giảm sự phát triển của thai nhi và làm tăng nguy cơ cân nặng khi sinh thấp. Nó cũng làm tăng nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh và khả năng bị các bệnh mãn tính trong tuổi trưởng thành. ● Sữa, nước ép hoa quả không được tiệt trùng, phô mai

Sữa tươi, phô mai, nước hoa quả chưa tiệt trùng có thể có một loạt vi khuẩn gây hại, dẫn tới những bệnh nhiễm trùng, đe dọa đến mạng sống đối với em bé chưa sinh.

● Sản phẩm chưa rửa

Vỏ ngoài của những loại trái cây và rau quả chưa rửa hoặc chưa gọt vỏ có khả năng bị nhiễm một vài vi khuẩn, ký sinh trùng, hóa chất bảo quản gây hại cho cả mẹ và trẻ. Để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng, mẹ bầu nên đừng quên rửa kỹ, gọt vỏ các loại trái cây và rau quả trước khi ăn.

● Món ăn chế biến sẵn

Đồ ăn vặt chế biến sẵn hay chứa ít chất dinh dưỡng và nhiều calo, đường. Chúng tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, cũng như các biến chứng lúc có bầu hay sinh. Điều này gây ra các vấn đề sức khỏe lâu dài đối với trẻ nhỏ.

Tìm hiểu thêm:
Nguyên nhân bà bầu bị đau dạ dày và cách khắc phục⁠
⁠

2. Thực đơn dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai theo từng tháng

Dưới đây là những lưu ý quan trọng về việc mẹ bầu nên ăn gì lúc có bầu theo từng thời kỳ tam cá nguyệt của thai kỳ.

2.1. Dinh dưỡng trong 3 tháng đầu (Tam cá nguyệt thứ 1)

Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, không ít trường hợp mẹ bầu bị ốm nghén, luôn có cảm giác khó chịu, tệ hơn buồn nôn mỗi khi nhìn thấy thức ăn. Nhưng vì đây là giai đoạn phần lớn các cơ quan quan trọng của phôi được hình thành, nên mặc dù không ăn được nhiều, bà bầu vẫn cần chắc chắn chế độ dinh dưỡng đủ chất thông qua ăn uống đa dạng món ăn, đặc biệt ăn nhiều rau xanh, hoa quả…

Nếu trước lúc mang thai bà bầu chưa bổ sung acid folic thì từ ngày đầu tiên biết mình mang thai cần bổ sung lập tức. Liều lượng khuyến nghị là 400 mcg/ngày. Bên cạnh đó, sắt và canxi cũng cần được tăng cường trong suốt 9 tháng có thai nhằm tránh thiếu máu cũng như loãng xương cho bà bầu về sau. Bà bầu có khả năng sử dụng loại vitamin tổng hợp, trong thành phần có chứa acid folic, sắt, canxi theo hướng dẫn của bác sĩ.

Em bé trong thời kỳ này rất nhạy cảm với các tác động từ bên ngoài như vi khuẩn, virus, rượu, thuốc, chất kích thích, hóa chất… Do đó, bà bầu cần kiêng dùng hay tiếp xúc với những tác nhân này và hình thành cũng như duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh lúc mang thai.

Việc dùng thuốc chữa bệnh trong 3 tháng đầu cần đặc biệt lưu ý theo chỉ định của bác sĩ để tránh tác động xấu tới sự phát triển của trẻ. Trên thực tế, nhiều trường hợp đáng tiếc đã xảy ra như mẹ tự ý sử dụng thuốc kháng sinh khi bị cảm thời gian 3 tháng đầu hay bị virus Rubella khiến thai nhi bị dị tật bẩm sinh… Để giảm nguy cơ bị bệnh truyền nhiễm, bà bầu hãy tiêm phòng trước lúc có bầu và trong thai kỳ đầy đủ, cùng lúc hạn chế tới chỗ đông người.

Thêm vào đó việc làm các xét nghiệm thiết yếu lúc mang thai cũng trợ giúp mẹ bầu phát hiện nhanh chóng những căn bệnh thai kỳ thường gặp.

2.2. Dinh dưỡng trong 3 tháng giữa (Tam cá nguyệt thứ 2)

Đây là lúc dễ chịu nhất trong hành trình 9 tháng 10 ngày mang bầu, đa số bà bầu không còn bị cảm giác ốm nghén hành hạ nên việc ăn uống cảm thấy ngon miệng hơn. Về phía thai nhi, khi này hệ xương phát triển mạnh, não bộ cũng như các cơ quan cũng dần hoàn thiện chức năng. Vì vậy ngoài acid folic, sắt, canxi, mẹ bầu phải bổ sung thực phẩm có chứa kẽm, liều lượng 20mg/ngày. Việc thiếu kẽm khiến thai nhi nhẹ cân, chiều cao thấp, dị tật…

Bà bầu đừng có suy nghĩ phải ăn gấp đôi, gấp 3 bình thường để “con to” do khi này em bé vẫn chưa bước qua thời kỳ “bứt phá” về trọng lượng (tới 26 tuần tuổi, em bé chỉ mới nặng khoảng 900g). Theo khuyến nghị, trong 3 tháng giữa của thai kỳ, mẹ bầu chỉ cần tăng khẩu phần ăn lên tương đương khoảng 300 – 400 kcal/ngày (bằng 2 chén cơm trắng hay 2 ly sữa).

Nếu ăn uống quá nhiều, mẹ lên ký quá mức không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng, tâm lý sau sinh mà còn tăng khả năng tiểu đường, tăng huyết áp, tiền sản giật trong thai kỳ.

2.3. Dinh dưỡng trong 3 tháng cuối (Tam cá nguyệt thứ 3)

Thời gian 3 tháng cuối của thai kỳ đánh dấu bước phát triển vượt bậc về cân nặng của thai nhi. Để em bé lên cân tốt, mẹ bầu cần lưu ý đến tăng khẩu phần khoảng 400 kcal/ngày.

Lúc này, mẹ bầu cần nạp thêm vitamin C cho cơ thể, nhằm hấp thụ sắt và canxi tốt hơn cùng lúc tránh nguy cơ vỡ ối và sinh non (do thiếu vitamin C).

Trong 3 tháng cuối, do sự thay đổi hormone và bào thai lớn gây áp lực tới vùng chậu và bàng quang làm mẹ bầu thường bị táo bón, đầy bụng. Để hạn chế tình trạng này, chế độ ăn cho bà bầu cần bổ sung nhiều chất xơ và tránh ăn những thức ăn khó tiêu hóa.

Như vậy, trong quá trình 9 tháng có thai, có những thời kỳ mẹ bầu không cần tăng khẩu phần so với bình thường mà nên chú trọng tới nhóm chất bổ sung. Thêm vào đó, với những mẹ bầu có nhiều nguy cơ trong thai kỳ, mẹ bầu ăn chay…, thực đơn dinh dưỡng thai kỳ còn cần “thiết kế” kỹ càng, chi tiết theo từng tuần nhằm vừa đảm bảo sức khỏe cho mẹ, vừa trợ giúp bé phát triển tốt nhất.

Nguồn tham khảo:
https://www.friso.com.vn/kinh-nghiem-hay/me-bau-an-gi-de-con-tang-can⁠
⁠

Want to print your doc?
This is not the way.

Try clicking the ⋯ next to your doc name or using a keyboard shortcut (

CtrlP

) instead.

THỰC ĐƠN DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI BÀ BẦU SUỐT 9 THÁNG MANG THAITHỰC ĐƠN DINH DƯỠNG ĐỐI VỚI BÀ BẦU SUỐT 9 THÁNG MANG THAI